امروزه تعداد بچه هایی که به مهد کودک می روند بسیار بیشتر از قبل شده است. خانه های کوچک و یا تک فرزندی باعث شده است حتی بسیاری از مادران خانه دار نیز کودکان خود را به مهد کودک بفرستند. به همین دلیل ضروری است علاوه بر نهادهای مربوطه والدین نیز نظارت ودقت بیشتری بر عملکرد مهد کودک ها داشته باشند تا سلامتی کودکان در معرض خطر قرار نگیرد.
یکی از نکات مورد توجه در مهد تغذیه و صبحانه کودک می باشد. اگر تغذیه کودکان یکسان و سالم باشد احتمال بیماری بسیار کم خواهد شد.
زیرا در صبحانه ی هماهنگ بچه ها به غذاهای یکدیگر چشمداشت ندارند و به خوراکی های هم دهن نمی زنند و تغذیه یکسان باعث می شود همه بچه ها خوراکی های شان را بخورند.
بهتر است تمامی مهد کودک ها برنامه غذایی مخصوص به همان فصل را داشته باشند تا تنوع غذایی لازم حفظ شود.
در این قسمت یک برنامه صبحانه مناسب فصل بهار برای مثال ذکر می شود:
صبحانه بهار
فروردین
شنبه: شیر سیب نان و کره
یکشنبه: شربت شیره انگور یا خرما موز نان پنیر خیار
دوشنبه: آب هویج بادام پسته نان کره و پنیر
سه شنبه: شیر عسل نان و خامه فندق
چها رشنبه: شربت عسل نان و پنیر و گردو خیار
اردیبهشت
شنبه: شربت شیره انگور یا خرما نان پنیر گردو توت فرنگی
یکشنبه: شیر نان و کره سیب
دوشنبه: آناناس نان وخامه بادام
سه شنبه: سیب زمینی سرخ کرده یا آب پز شربت شیره انگور خیار
چهار شنبه: شیرعسل نان پنیر گردو پرتقال
خرداد
شنبه: شربت عسل فندق نان پنیر انگور
یکشنبه: آب هویج نان و کره آلوچه
دوشنبه: شیر بادام پسته نان پنیر خیار
سه شنبه: الویه یا سیب زمینی اب پز یا سرخ کرده انگور
چهار شنبه: شربت شیره انگور یا خرما توت فرنگی یا هویج نان و کره
شیره انگور یا خرما حاوی قند طبیعی بوده و برای یادگیری کودک در صبح بسیار مفید است ضمن این که شیره خرما دارای آهن است واز ابتلا به کم خونی جلوگیری می کند. شیره انگور برای افزایش اشتها نیز مفید است. در شربت کمی آب لیموترش تازه و یخ هم بریزید تا از سرما خوردگی پیشگیری شود.
شربت عسل: کمی عسل + آب+ لیموترش تازه + یخ
این شربت حاوی قند طبیعی است وبرای افزایش یادگیری و اشتها و جلوگیری از کم خونی و سرماخوردگی مفید است.
فندق گردو پسته و بادام دارای پروتئین و روی هستند و برای رشد قدی و ذهنی کودکان ضروری هستند.
سعی کنید حتما آب هویج را شب قبل آماده کنید و در تهیه آن کاهلی نکنید. اگر نتوانستید تهیه کنید حتما به جای آن هویج بگذارید. لطفا آناناس تازه را تهیه کنید تکه تکه کرده و همرا ه با چنگال در ظرف در دار قرار دهید.
توجه داشته باشید که آناناس تازه با تقویت عضلات مثانه از شب ادراری جلوگیری می کند.
والدین عزیز لازم به ذکر است فقط شیر برای سلامتی کافی نیست شربت های ذکر شده گاهی اوقات فواید بسیار مهم تر از شیر دارند.
در بیشتر موارد فرزندان ما در مهد کودک، وعده ی صبحانه و میان وعده و ناهار خود را میل می کنند. از آن جایی که خیلی از کودکان در منزل صبحانه می خورند و برخی از آنان برای ناهار به خانه بر می گردند وعده ای که حتما در مهد کودک خورده می شود، میان وعده است.
به طور کلی باید ماده ی غذایی مناسبی را برای میان وعده ی کودک انتخاب کنیم. این ماده باید ارزش غذایی کافی داشته باشد و رضایت بچه را تامین کند؛ بدآموزی نداشته باشد؛ از نظر بهداشتی ایمن باشد و با بودجه ی اکثریت خانواده ها تناسب داشته باشد.(در مواردی که مهد کودک میان وعده ی مشترک نمی دهد) نکته ی حائز اهمیت دیگر آن است که غذای تهیه شده توسط مادر، نه تنها سالم تر است بلکه انتقال دهنده ی مهر مادری نیز هست.
نان، پنیر و خیار؛ نان، پنیر و گردو، انجیر خشک، نخودچی، انواع مغزها(گردو ـ بادام ـ فندق و … )؛ میوه ها به خصوص سیب، نان شیرمال، کیک و کلوچه مواد مناسبی برای میان وعده در مهد کودک هستند.
از جمله عناصر و مواد نیاز کودک در این سنین که باید به آن توجه شود، عبارت اند از:
* آهن
کودکان به علت رشد سریع همراه با افزایش در هموگلوبین و میزان کل آهن بدن، در معرض خطر بیشتری از آنمی(کم خونی) ناشی از کمبود آهن قرار دارند.
توانایی یادگیری در کودکان مبتلا به کمبود آهن کاهش می یابد و کم خونی سبب کاهش توانایی این کودکان می شود چرا که اکسیژن کم تری به سلول ها می رسد.
پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود آهن در کودکان باید بر مصرف کافی مواد غذایی آهن دار متمرکز شود. مصرف مقداری گوشت قرمز بدون چربی راحت ترین راه رساندن مقدار بیشتر آهن به یک کودک است. متاسفانه تعدادی از بچه ها تمایلی به خوردن تکه های گوشت ندارند که در این موارد بهتر است گوشت چرخ کرده جایگزین شود.
نسبت بالای آهن هم در بسیاری از غذاهای حیوانی، آهن را بیشتر قابل جذب می کند. به علاوه باید به خاطر داشت که مصرف منابع حاوی ویتامین C جذب آهن غیر هم را افزایش میدهد. پس خوردن لیمو ترش، پرتقال و یا گوجه فرنگی به همراه غذا به علت غنی بودن از نظر ویتامین C به جذب آهن موجود در غذا کمک می کند.
* کلسیم
کلسیم برای تشکیل مواد معدنی، مینرالیزاسیون و رشد بافت استخوانی در کودکان لازم است و باید به مقدار کافی در برنامه غذایی وجود داشته باشد. جذب کلسیم به عواملی مثل میزان پروتئین، ویتامین D و فسفات بستگی دارد. کودکان به ازای هر کیلوگرم وزن بدن،4 ـ 2 بار بیشتر از بزرگسالان به کلسیم نیاز دارند. شیر و فرآورده های لبنی، منابع اصلی کلسیم هستند. برای بچه هایی که یکی از این فرآورده ها را استفاده نمی کنند باید انواع دیگری از همان گروه را جایگزین کرد. به طور مثال اگر بچه ای شیر نخورد باید به او ماست بدهید. پنیر نیز غذای مناسبی برای افزایش هوش دانش آموزان است البته بهتر است پنیر را شب مصرف کرده، یا صیح ها به همراه گردو و بادام استفاده کنید، زیرا مصرف پنیر به تنهایی در صبح عکس العمل های عصبی را قدری کند می کند؛ این امر به دلیل تغییر نسبت کلسیم به فسفریونیزه در پنیر است.
ویتامین د
* ویتامین D
ویتامین D برای جذب کلسیم و رسوب آن در استخوان ها مورد نیاز است. چون این ماده از تاثیر آفتاب بر بافت های زیر پوستی به دست می آید، میزان مورد احتیاج رژیم غذایی بسته به موقعییت جغرافیایی خود و مدت زمانی که در معرض آفتاب قرار می گیرند، متفاوت است.
* روی
کمبود روی سبب اختلال در رشد، کم اشتهایی و کاهش حس چشایی می شود. بهترین منبع روی؛ گوشت و غذاهای دریایی هستند.
* ید
کمبود ید موجب کند ذهنی، کاهش آموزش پذیری و ضعف توانایی جسمی افراد می شود که این مشکل با مصرف نمک یددار در رژیم غذایی تا حدودی برطرف می شود.
* فیبر
یکی دیگر از مشکلات تغذیه ای دانش آموزان، کمبود فیبر و سبوس غلات و … است. برای رفع این مشکل لازم است از سبزی ها و میوه ها در رژیم غذایی استفاده ی بیش تری شود و بچه ها به استفاده از غلات سبوس دار تشویق شوند.
فرآوری: داودی
بخش تغذیه و سلامت
tebyan.net